Los alumnos y alumnes de sestu tuvimos xugando el XIXÓNPOLIS, actividá nos ufiertaron esti añu que dende la Oficina de Normalización Llingüística del Conceyu de Xixón. L'actividá ye una forma prestosa y entretenida de conocer dalgo de la historia de los barrios de Xixón y el porqué de los sos topónimos, al empar que xueguen y participen.


Equí vos dexamos la galería de semeyes pa que les veais:

ROCES

Una roza, singular de roces, ye un terrén que tien munches plantes dañibles que s'usen pa estrar les cuadres.

En Roces ta'l Parque Bomberos del Conceyu Xixón. Éstos funcionen en Xixón, pero si los necesiten salen tamién a otros conceyos. Tán disponibles de contino demientres les 24 hores del día.

SANTA BÁRBARA 

Santa Bárbara ye un nome d'orixe castellanu, porque esi nome de muyer sería Bárbola o Bérbola.

Les viviendes del grupu Santa Bárbara so 202 cases de planta baxa feches coil envís que tol mundu tuviere un güertu tres de casa. Construyéronse pa los trabayadores de la fábrica de Moreda en 1955 y remocicároinse en 1984 pero ensin camudales per fuera.

Montevil apaez escrito en 1650 en dos palabres "Monte-Vil". Yera'l sitiu onde diben los pescadores a por madera pa tiñir les redes, amás ellí podía dir a pacer el ganáu y diba la xente a par madera pa tizar en casa.

La casa malva llámase asina pol color de les sos fachaes. Ye un Centru d'Atención Integral a Muyeres Víctimes de la Violencia de Xéneru, centru que de la que se creó nun esistía en ningún otru sitiu del estáu.

TREMAÑES

Nun ta mui claro d´ónde vien esti nome. Primero pensóse que podía ser de termes romanes proque nesti sitiu atopóse una lápida romana dedicada a la diosa Fortuna blanearis. Angüaño dase otra esplicación: piénsase que Tremañes vendría d'una espresión llatina que querría dicir "entre dambos ríos".

Nesti barriu topóse una lápida xunto a la fonte La Mortera dedicada a la diosa Forutna que yera la protectora de les agües salutíferes.

Esti nome fai referencia a los plano, llano, del tarrén.

La Plazuela la Puerta la Villa yera la que güei conocemos como Plaza del Seis d'Agostu. Xovellanos pensó que diba ser bona idega construyir un arcu ellí recordando otru qu'había primero na Plaza del Marqués. Alquel arcu yera'l sitiu onde s'axuntaben les carreteres que'aportaben a Xixón.

Puerta la Villa nun yera l'únicu nome que tenía: Arcu de Pelayo, Arcu del Infantte o Don  Pelayo.

LES MESTES

Mestes ye'l plural de mesta que ye un sitiu onde se xunta daqué. Nesti casu ye la xuntanza de dos ríos.

L'hipódromu de Les Mestes construyóse nel añu 1942 y col tiempu foi camudando pa poder usalu pa más coses. Val como hipódormu, estadiu de fútbol americanu, velódromu y tamién tien una pista d'atletismu. La xente de Xixión conozlu sobre too pol "Hípicu".

XIXÓN CENTRO

El Parchís ye la forma curtia de La Plaza'l Parchís, nome popular de la "Plaza del Instituto". Llámase asina porque'l so diseñu vistu dende arriba paez un tableru del parchís.

La primer denomación que tuvo, a entamos del sieglu XIX, foi "Plaza de la Estacada", por unes estaques que torgaben el pasu de les caballeríes a la plaza: nella taba tamién la fonte llamada La Estacada. Dende 1939 a 1979 llamóse "Plaza del Generalísimo" enantes de dáse-y el nome actual de Plaza "El Parchís".

EL POLÍGONO

Un polígono ye una palabra castellana usada equí pa referise a un terrenu que s'acota pa facer viviendes o comercios. El barriu d'El Polígono construyóse a lo llargo de la década de 1970. 

L'obeliscu, un momnumentu de Joaquín Rubio Camín, ta fechu con diecinueve bloques idénticos, ún enriba otru, apuntando en toles direiciones. Ye de 14 metros d'altor y aseméyase a una escalera que nun lleva a nenyures.

CIARES

Nun se sabe mui bien por qué esti sitiu se llama asina. Hai quienes dicen que ye pola diosa romana de l'agricultura Ceres y otros dicen que ye poruqe esti terrén yera d'un home llamáu SIderaus, y  cuando la xente quería dir velu dicía "vamos a lo de Sideriis".

La Cruz de Ciares ye'l mayior símbolu vecinal. Da nome a la zona na que ta asitiada, a l'asociacioón de vecinos y al campu fútbol, ente otros. Ye una cruz de piedra nun pedestal al llau del Hogar del Pensionista. Nun se pudo dar entovía col orixe de la cruz.

L'ARENA

Arena equí úsase col significáu d'arenal, "sitiu onde hair arena abondo", "playa".

Hai muncho l'arena llegaba hasta El Coto, y esi barriu de L'Arena yer parte de la parroquia de Ciares. Yera un terrén fuera de la ciudá de Xixón, onde había playes y güertes, pero entamarona a facese cases na segunda metá del sieglu XIX.

La Fábrica'l Gas ye güei un parque del barriu, pero primero hubo ellí una fábrica de gas que yera la que daba lluz a les faroles de Xixón y a les cases.

PUMARÍN:

N'asturianu'l sufixu  -ín vla pa facer diminutivos. Pumarín ye una pumar, un árbol de mazanes o sitiu pequñu onde hai munhos árboles d'estos.

La xente de Xixón llamó Les Mil Quinientes a lo que l'Ayuntamientu nomó en 1960 "Grupo Mil Quinientas Viviendas" y que primero yera conocío como "Ciudá Satélite de Pumarín".

Les Mil Quinientes son en realidá los primeros bloques de viviendes que s'edificaron ellí, pero nun ye raro usar esti nome pa referise a tola zona y tamién a otros grupos más pequeños de viviendes, como Carsa o Les Doscientes Catorce.

VIESQUES:

Viesca n'asturianu quier dicir sitiu pobláu d'árboles y maleza. Viesques ye'l plurar. Esta palabra usábase en llatín pa dicir "filera" y al traviés de la espresión "filera d'árboles" empezó a usase pa dicir directamente viesca.

Per Viesques pasa la Sienda del ríu Pilea, qu'entama nel puente'lPiles y remata en Vega-La Camocha xunto a la vía verde. Ye una sienda de 19 km que se pue facer caminano o en bicicleta. Nel percorríu hai zones de descansu y recréu.

EL NATAHOYO:

Lo más probable ye qu'esti nome venga d'una espresión llatina col significáu de "no d'Ataúlio", pa falar d'un sitiu que tuviera esi nome o que fuera d'un paisanu que se llamare asina.

En 1876 asitióse ellí la fábrica Rosal, Pola y Cía, que llueu se llamaría la Fábrica de Loza LA ASTURIANA na que se facía loza fino "a la inglesa" y tamién pieces d'usu diáriu. 

Anguaño onde taba asitiada la fábrica ta allugúa'l Parque de la Fábrica de Loza y la fábrica treslladóse con otru nome, Procelanes del Principáu, a Porceyo.

NUEVO GIJÓN / LA PERAL

Peral ye sustantivu asturianu que fai referencia a un árbol de fueya ovalao y flores blanques que da peres. El sufixu -al úsase n'asturianu pa formar nomes d'árboles frutales.

El nome de la urbanización Nuevo Gijón pensóse siguiendo l'exemplu d'otros llugaros fundaos por colonos, como New York, Nuevo México...., amosando asina la importancia que se-y dio nos años 70 a la construcción d'hesti nuevu barriu.

LA CALZADA

Calzada quier dicir n'asturianu "camín o carretera cuierta de piedres mui xuntes pa poder andar bien per ella", casi de xuru  porque nesti barriu hubo dalguna vegada una.

En 1899 cibstruyóse una fábrica de texíos d'algodón que se llamaba "La Algodonera de Gijón". Anguaño esa fábrica nun esiste y n el sitiu onde taba asitiada construyéronse viviendes.

LAVIADA
Ye'l nome pol que la xente conocía la fábrica qu'hubo nesti barriu y que tenía como nome completu "La Industria y Laviada". Laviada yera l'apeelíu d'un de los fundadores d'esta fábrica: Juan Díaz Laviada.
El frontón ye un barriu que yá nun esiste, pñero que yera  un grupu de cases obreres de 1905 qu'había ente la cai Magnus Blisktad y l'Avenída la Constitución onde los institutos. Llamábase asina pol frontón "Vista Alegre" que yera un campu de xuegos con una paré pa xugar a la pelota vasca que se fixo nel añu 1893.

OTROS BARRIOS DE XIXÓN QUE NUN SALIERON:

EL COTO, CONTRUCES, CIMAVILLA, LA BRAÑA, PERCHERA, XOVE Y EL BIBIO-PARQUE.

Actividá:

Sopa de Barrios (del llibru "Xugando col Toponimia" de la O.N.LL.del Conceyu de Xixón)

Mira ver si alcuentres estos barrios nesta sopa lletres